De sirenenzang van stabiliteit
Steven Horwitz, 22 september 2008
De huidige crisis illustreert meer dan ooit wat ik "Horwitz' Eerste Wet van Politieke Economie" noem, namelijk: "Niemand haat kapitalisme meer dan kapitalisten." Afgezien van het feit dat de crisis zelf ontstond door een politiek van lage rentes en overheidstussenkomsten, gesteund door en in het voordeel van kapitalisten zelfs wanneer ze het kapitalisme als systeem en het welzijn van de bevolking aan het ondermijnen waren, illustreert ook het debat over de reddingsplannen het principe redelijk goed.
"De Markt" (die, zoals Heyne, Boettke, en Prychitko opmerken, een bijzonder slechte metafoor is voor miljoenen individuele beslissingen) herstelde zich eind deze week toen het reddingsplan werd bedacht en gepubliceerd. Vandaag, nu het plan wat weerwerk heeft gekregen (hoewel niet altijd om de juiste reden), heeft "De Markt" opnieuw een duik genomen. De verklaring, denk ik, is dat kapitalisten de stabiliteit en voorspelbaarheid van het bekende verkiezen boven het onbekende, vooral wanneer dit hen toelaat hun verliezen af te wentelen op de rest van ons. Kapitalisten hebben sinds jaar en dag de onzekerheid en onvoorspelbaarheid van een echte vrije markt verafschuwd en zijn er herhaaldelijk in geslaagd om de staat te gebruiken voor het verminderen van die onzekerheid (zie ook Gabriel Kolko en andere historici van de Progressive Era). Natuurlijk heeft dit hen bevoordeeld, maar het heeft tegelijk de economie en de bevolking geschaad.
Een van de dingen die het marktkapitalisme het best doet is ons in staat stellen om door de mist van onzekerheid te gluren die het menselijk handelen omringt. Prijzen geven signalen die door kapitalisten geïnterpreteerd kunnen worden om de goederen en diensten te leveren die mensen in de toekomst willen. Winsten vertellen hen dat ze dit goed deden, verliezen dat ze het niet goed deden. Concurrentie leert ons wat het is dat mensen willen en hoe we dat het best produceren - en wie er het best in is. Concurrentie is, in de woorden van Hayek, een "ontdekkingsprocedure." Concurrentie is klote wanneer je een van de concurrenten bent. Ze verplicht je om steeds bij de pinken te zijn, uit te kijken voor nieuwelingen, innovaties en wijzigingen in relevante variabelen. Hoeveel gemakkelijker zou het leven niet zijn in een meer stabiele en voorspelbare wereld waar kapitalisten de wispelturige consument niet hoefden te dienen! Als we deze ontdekkingsprocedure laten vallen, en vooral het mechanisme van winst en verlies, dan zullen de voordelen voor de kapitalisten niet komen van gedrag dat de rest van ons bevoordeelt.
Dit is precies waarom degenen onder ons die ijveren voor het behoud van wat er nog rest aan kapitalisme de respons van "De Markt" op de verschillende reddingsplannen grotendeels zouden moeten negeren. Wat goed is voor General Motors of voor de financiële sector is niet noodzakelijk goed voor Amerika. Wat goed is voor Amerika kan in feite zeer, zeer slecht zijn voor de financiële sector.
Het verlangen naar stabiliteit en voorspelbaarheid is sinds het ontstaan van het kapitalisme het visitekaartje geweest van dirigistische regimes, of ze zichzelf nu "socialistisch", "fascistisch", of ronduit "interventionistisch" noemden. Het is slechts een licht vermomde machtsgreep door degenen die de productiemiddelen bezitten en winst maken ten koste van ons in plaats van winst te maken door ons beter te dienen. "Stabiliteit" is een sirenenzang die we beslist moeten negeren teneinde hen niet in staat te stellen een nog grotere rotzooi te creeëren.
Bron: Capitalists, Capitalism, and the Siren's Song of Stability.